Kultura niedawna i dzisiejsza

Były takie czasy - najstarsi jeszcze to pamiętają - kiedy do lokalu gastronomicznego przychodziło się w eleganckim stroju, a na posiłek czekało się co najmniej kilkanaście minut. W czasie oczekiwania, biesiadnicy kultywowali sztukę konwersacji. Między przystawką a zupą można było omówić interesy, oczekując na danie główne poflirtować lub porozmawiać o pogodzie, a przed deserem omówić wyjazd na wakacje. Taki schemat obowiązywał w lokalach wyższej klasy, zwanych restauracjami. Inaczej było w stołówkach i barach mlecznych. Tam obiad podawano błyskawiczne, a gość siadał z talerzem tam, gdzie znalazł wolne krzesło. Tam konwersacja już nie była tak dystyngowana, jednak czasem zdarzało się zamienić dwa słowa z przypadkowym współbiesiadnikiem. Bary mleczne to jednak specyficzna kategoria lokali, zasługująca na oddzielny wpis. Były więc bary szybkiej obsługi i restauracje. Teraz niektóre bary nazwano restauracjami. Magdonaldy, Kejefsy i im podobne, to w oficjalnej nomenklaturze „restauracje&quo

W zeszłym tygodniu znalazłem notkę o meczu piłkarskim Gdzieśtam, między Kimśtam a Kimśtam. Nie jest ważne miejsce, czas, ani osoby grające. Przedstawiono sytuację, w której piłkarz oddaje piłkę bramkarzowi przeciwnej drużyny po przerwaniu akcji z powodu kontuzji któregoś z zawodników. Zasada stara jak futbol. Zawodnik leży - wybijam piłkę na aut. Po dojściu zawodnika do siebie (ewentualnie po zmianie) przeciwnik wyrzuca piłkę z autu i oddaje ją mnie. Gra toczy się dalej. Tej zasady nie ma w przepisach, jest to tzw. zasada fair play. Jest wiele takich zasad, także w życiu codziennym: powiedzieć „dzień dobry" wsiadając do windy, przytrzymać drzwi dla idących z tyłu, wpuścić włączającego się do ruchu, gdy jest korek na drodze itp. itd. W myśl tej zasady piłkarz wyrzucił piłkę z autu w kierunku bramkarza, po czym pobiegł za piłką i odebrał ją odwróconemu plecami bramkarzowi, który szykował się do wybicia jej w pole. Zdobył bramkę, sędzia uznał, koledzy się ucieszyli. Autor notki zasu

„Najgorzej jest wtedy, gdy głupota wyzbywa się nieśmiałości". To popularne powiedzenie było aktualne przez wieki. Dziś wymaga drobnego uzupełnienia: jeszcze gorzej, gdy głupota staje się cnotą. Dawniej pouczenia i sądy wydawała osoba najstarsza, najmądrzejsza, najbardziej doświadczona w danej społeczności. Madrość była weryfikowana poprzez skuteczność rad i sprawdzalność prognoz. Nikt nie traktował poważnie słów parobka, czy dziewki od krów (chyba że wykazali się czymś ponadprzeciętnym, czym zdobyli uznanie i szacunek). Częściej zdarzało się, że jednostki obdarzone charyzmą i poważaniem świadomie wprowadzały ludzi w błąd dla różnorakich korzyści. Głupotę głoszoną śmiało i gromko niełatwo odróżnić od mądrości. Takie praktyki stosowali kapłani wszelkich wierzeń i religii, później dołączyły do nich media elektroniczne i korporacje. W dzisiejszych czasach głupota wyzbyła się nieśmiałości, nabyła za to bezkrytyczności i samozadowolenia. Prezenterzy telewizyjni i radiowi bez ograniczeń

Od dwudziestu lat mamy w Polsce demokrację i kapitalizm - tak przynajmniej słyszę w mediach. Słyszę też, że zwykli obywatele pragnęli demokracji i kapitalizmu i są teraz bardzo szczęśliwi, a wcześniej byli nieszczęśliwi, bo w Polsce był komunizm. Pierwszą znaną ofiarą demokracji był satyryk i dzielny bojownik w walce z komunizmem, Jan Pietrzak. Po 1990 roku poszedł ponoć do prezydenta Wałęsy i poprosił o przydział lokalu dla swojego kabaretu. Za zasługi, czyli za darmo. Walczył dzielnie, próbując swą grą aktorską popsuć reżymowe produkcje filmowe i telewizyjne („Czterdziestolatek", „Kochaj albo rzuć"). Nie zdawał sobie, biedaczysko, sprawy, że w kapitalizmie, który w pocie czoła wywalczył, nie istnieją przydziały - jak chce lokal dla kabaretu, to musi go sobie kupić lub wynająć. Wot, surpriz. Podobne „zagubienie" zauważyłem również niedawno u zwykłych obywateli. Nic dziwnego, skoro pogubił się tak światły twórca kultury i demokrata, jak p. Pietrzak. Wszystkim zagubionym

W czasach supernowoczesnej techniki, kiedy już tylko krok dzieli nas od wszczepiania sobie urządzeń elektronicznych codziennego użytku w tkanki organizmu (np. pod skórę), w epoce, w której czas mierzy się z dokładnością do tysięcznych, a nawet milionowych części sekundy, człowiek precyzji i punktualności mówi: NIE!!! Jeszcze kilkanaście lat temu, umawiając się na spotkanie, nie można było spóźnić się więcej, niż 5-10 minut. Każda minuta po umówionej godzinie oznaczała niecierpliwe oczekiwanie w niepewności. Oczekujący po 15 minutach miał prawo stwierdzić, że spotkania nie będzie i iść w swoją stronę. Istniało kiedyś coś takiego, jak zapas czasu, który każdy musiał uwzględnić na wypadek korków lub opóźnionego pociągu. Jeśli praca (zlecenie, usługa itp.) miała być wykonana w określonym terminie, to w tymże terminie czekała na odbiór bądź finalizację. Pomijam tu problem ludzi niesolidnych i niesłownych „z przekonania" bo tacy byli, są i będą. Obecnie nawet ludzie dotąd słowni i punk

Wywołanie powstania w Warszawie w obecnej chwili było nie tylko głupotą, ale wyraźną zbrodnią. Gen. Władysław Anders, sierpień 1944. Zatrzymajmy się dziś z zadumą nad młodymi ludźmi, którym nie dane było się zestarzeć, o zdolnych, światłych umysłach zniszczonych, zmarnowanych w głupi sposób. Zamyślmy się nad tragedią powstańców, którzy tyle dobrego mogli zrobić dla kraju, dla Polski, jaka by ona po wojnie nie była. Nie wyśpiewujmy jednak radośnie Marsza Mokotowa i nie gloryfikujmy bezrefleksyjnie samego Powstania. Pomyślmy o jego przywódcach, jak o fanatykach, którzy wysłali na rzeź kwiat polskiej młodzieży, tyleż inteligentnej, ile otumanionej wzniosłymi sloganami - uczynili to samo, co islamscy przywódcy w Palestynie czynią do dziś. Oddajmy hołd tragicznie zabitym powstańcom, a ich przywódców ustawmy w jednym szeregu z im podobnymi - tymi, którzy mają na rękach krew setek tysięcy ludzi.